1. İklim Değişikliği ve Kuraklık

Zeytinyağı fiyatlarının yükselmesindeki en önemli etkenlerden biri iklim değişikliğidir. Akdeniz havzasında artan sıcaklıklar, uzun süren kuraklık dönemleri ve ani hava olayları zeytin ağaçlarının verimini düşürmektedir. 2024 ve 2025 sezonunda özellikle İspanya, İtalya ve Türkiye’de rekolte kayıpları yaşanmış, bu da fiyatların hızla yükselmesine neden olmuştur.

2. Arz ve Talep Dengesizliği

Zeytinyağı, dünya genelinde sağlıklı yaşam trendleriyle birlikte daha çok tercih edilmeye başlanmıştır. Talebin artmasına rağmen arzın aynı hızla yükselmemesi fiyatların artmasına yol açmaktadır. Çin ve Amerika gibi büyük pazarlarda tüketim artışı, Türkiye gibi üretici ülkelerin ihracatında rekor seviyelere ulaşmasına sebep olmuştur.

3. Üretim Maliyetlerindeki Artış

Zeytinyağı üretimi birçok aşamadan oluşur: zeytin yetiştiriciliği, hasat, taşıma, sıkım ve paketleme. 2025 itibarıyla enerji fiyatlarındaki yükseliş, işçilik maliyetlerindeki artış ve ambalaj malzemelerinin pahalanması üretim maliyetlerini ciddi şekilde artırmıştır. Özellikle cam şişe ve teneke ambalaj fiyatlarındaki artış doğrudan raf fiyatlarına yansımaktadır.

4. Döviz Kurları ve İhracat Etkisi

Zeytinyağı sektörü, büyük ölçüde uluslararası ticarete bağlıdır. Türkiye’de döviz kurlarındaki dalgalanmalar, üretim maliyetlerini ve ihracat fiyatlarını etkilemektedir. Yurt dışından gelen yüksek talep nedeniyle üreticiler ihracata öncelik vermekte, bu da iç piyasada fiyatların yükselmesine yol açmaktadır.

5. Stok Yönetimi ve Spekülatif Hareketler

Bazı dönemlerde üreticiler ve tüccarlar, piyasadaki stokları bilinçli şekilde kısıtlayarak fiyatların daha da yükselmesine neden olabilmektedir. Bu tür spekülatif hareketler özellikle rekolte düşüşü yaşanan yıllarda fiyat dalgalanmalarını artırmaktadır.

6. Tüketiciye Yansıyan Sonuçlar

2025 yılı itibarıyla market raflarında natürel sızma zeytinyağı fiyatları litre başına 300-350 TL seviyelerine kadar çıkmıştır. Bu durum tüketicileri daha küçük ambalajlara yöneltmekte, bazı haneler ise ayçiçek yağı gibi alternatiflere kaymaktadır. Ancak uzmanlar, zeytinyağının sağlık açısından faydaları düşünüldüğünde tüketicilerin kaliteli zeytinyağı tüketimine devam etmesini önermektedir.

7. Çözüm Önerileri ve Gelecek Beklentileri

Zeytinyağı fiyatlarının uzun vadede dengelenmesi için birkaç çözüm önerisi öne çıkmaktadır:

• Modern Tarım Teknikleri: Verimi artıran sulama ve budama yöntemlerinin yaygınlaştırılması.
• Destek Politikaları: Çiftçilere yönelik gübre, mazot ve sulama desteğinin artırılması.
• Stok Yönetimi: Şeffaf ve denetlenebilir stok politikalarıyla spekülasyonların önlenmesi.
• Katma Değerli Ürünler: Zeytinyağının ihracatında paketli ve markalı ürünlere yönelmek.

Uzmanlar, iklim değişikliğine karşı adaptasyon sağlandığı ve üretim maliyetleri dengelendiği takdirde 2026’dan itibaren fiyatlarda istikrar beklemektedir.

Sonuç

Zeytinyağı fiyatları neden artar? sorusunun yanıtı tek bir sebebe bağlı değildir. İklim değişikliği, üretim maliyetleri, döviz kurları ve küresel talep artışı gibi birçok faktör bir araya geldiğinde fiyatların yükseldiğini görmekteyiz. 2025 yılında yaşanan artış, önümüzdeki yıllarda sektörde daha sürdürülebilir çözümler geliştirilmesi gerektiğini açıkça göstermektedir.