Soğuk Sıkım Zeytinyağı Üretiminin 5 Altın Kuralı
1. Doğru Zeytin Seçimi: Erken Hasat Şart
Kaliteli soğuk sıkım yağ için ideal zeytin özellikleri:
- Yeşil-siyah geçiş döneminde toplanmalı (Ekim-Kasım)
- Saatlik hasat: Ağaçtan sıkıma en fazla 24 saat
- Zarar görmemiş: Yere düşen zeytinler kullanılmamalı
- Çeşit seçimi: Memecik, Ayvalık, Halhalı gibi yağlık çeşitler
Verimlilik: Erken hasat zeytinlerden %15-20 daha az yağ çıkar ancak kalite çok daha yüksektir.
2. Yıkama ve Ayıklama: Hijyenin İlk Adımı
Zeytinlerin işlenmeye hazır hale getirilmesi:
İşlem | Detay | Önem |
---|---|---|
Yaprak ayırma | Havalı separatörle | Acılığı önler |
Yıkama | Soğuk suyla | Küf riskini azaltır |
Taş ayıklama | Eleme yöntemi | Makineyi korur |
Uyarı: Fazla yıkama zeytinin besin değerini azaltır, 30 saniyeyi geçmemeli.
3. Kırma ve Hamur Hazırlama: 27°C Kuralı
Soğuk sıkımın en kritik aşaması:
- Zeytinler çekiçli değil taş değirmen ile kırılmalı
- Hamur malaksörde 20-40 dakika yoğrulmalı
- Sıcaklık 27°C'yi asla geçmemeli
- Oksijen temasını azaltmak için azot gazı kullanılmalı
Bilimsel veri: 30°C üstü sıcaklıklar polifenollerde %40'a varan kayba neden olur.
4. Sıkım Teknikleri: 2 Faz vs 3 Faz
Soğuk sıkımda kullanılan modern yöntemler:
- 2 Fazlı Sistem: Su eklenmez, posa kuru çıkar
- Avantaj: Daha aromatik yağ
- Dezavantaj: Daha az verim
- 3 Fazlı Sistem: Su eklenir, karasuyu oluşur
- Avantaj: Daha yüksek verim
- Dezavantaj: Besin kaybı
Premium seçim: Kaliteli yağlar için 2 fazlı sistem tercih edilir.
5. Santrifüj ve Ayrıştırma: Yağın Saf Hali
Dekantörle ayrıştırma süreci:
- Devir hızı: 3000-3500 rpm arası
- Sıcaklık kontrolü: 24-27°C aralığı
- Çıkış verimi: %15-22 (zeytin çeşidine göre)
- Filtrasyon: Pamuk filtrelerle doğal süzme
Uzman tavsiyesi: Filtresiz yağlar 3 ay içinde tüketilmeli.
Soğuk Sıkım Zeytinyağının 5 Ayırt Edici Özelliği
- Asitlik: %0.8 altında (ideal %0.3-0.5)
- Koku: Taze zeytin ve çimen aroması
- Renk: Yoğun yeşilimsi tonlar
- Boğazda: Hafif yakıcılık hissi
- Laboratuvar testi: Yüksek polifenol (300+ mg/kg)
Not: Gerçek soğuk sıkım zeytinyağları şişede donma yapabilir.